Sıtma; insanlara parazit taşıyan sivrisineğin sokmasıyla bulaşan, zamanında tedavi edilmezse öldürücü olabilen, nöbetler halinde ateş ve titremeye neden olan bir hastalıktır. Önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık olmasına rağmen, sıtma halen insan sağlığını olumsuz olarak etkilemeye devam etmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) raporlarına göre 2020 yılında 85 ülkede 241 milyon yeni sıtma vakası görülmüş ve bunlardan 627 bini hastalık nedeniyle hayatını kaybetmiştir. Ölümlerin üçte ikisinden fazlası DSÖ Afrika Bölgesi’nde yaşayan 5 yaş altı çocuklarda görülmüştür.
2007 yılında yapılan Dünya Sağlık Asamblesinde 25 Nisan, sıtmayı kontrol etmeye yönelik küresel çabaları ve elde edilen kazanımları kutlamak, hastalığının önlenmesi ve kontrolüne yönelik çalışmaların devamlılığına olan ihtiyacı vurgulamak amacıyla üye devletler tarafından “Dünya Sıtma Günü” olarak belirlenmiştir.
Ülkemizde tarih boyunca en önemli hastalıklarından biri olan sıtma ile mücadelemiz Osmanlı İmparatorluğu döneminde başlamış Cumhuriyet döneminde daha da yoğunluk kazanmıştır. Bakanlığımızca yürütülen başarılı çalışmalar neticesinde ülkemizde yerli sıtma bulaşı sona erdirilmiştir. Ancak sıtmanın yaygın olarak görüldüğü ülkelere gidenler hastalığa sebep olan paraziti oradan alarak hastalığa yakalanabilmektedir.
Ülkemizde sıtma etkenini nakleden sivrisinek türlerinin bulunması, iklim ve çevresel faktörler, büyük nüfus hareketleri, düzensiz göçmenler, ülkemizin sıtmanın yayılabileceği subtropikal bölgede yer alması ve iklim değişikliği nedeniyle ortalama hava sıcaklıklarında gözlenen artışlar nedeniyle ülkemizde hastalığın tekrar görülme riski arttığından, hastalığın önlenmesine yönelik faaliyetlerimiz kesintisiz olarak devam etmektedir. Sıtma bulaşının yeniden başlamasının önlenmesine ilişkin tedbirlerin devamlılığını vurgulayan Dünya Sağlık Örgütü Aşkabat Bildirgesi Sayın Bakanımız tarafından imzalanmıştır.
DSÖ; 2022 yılı Dünya Sıtma Günü temasını “Sıtma hastalık yükünü azaltmak ve hayat kurtarmak için yeniliklerden yararlanın” olarak belirlemiştir.” DSÖ, bugün için mevcut olan hiçbir yöntem ya da aracın kullanımının tek başına sıtma sorununu çözemeyeceğini belirtilerek hastalığa karşı mücadelede yeni vektör kontrol yaklaşımları, tanı metotları, sıtma tedavi ilaçları vb. için yatırım yapmaya ve yenilerine geliştirmeye olan ihtiyaca vurgu yapmaktadır.
Sıtma hastalığına karşı hâlihazırda yaygın olarak kullanımına onay verilmiş bir aşı bulunmamaktadır. Bu nedenle; sivrisinek sokmalarına karşı kişisel korunma, hastalığın önlenmesinde ilk savunma hattı niteliğindedir. Diğer bir yöntem ise hastalığa karşı koruyucu ilaç kullanımıdır.
Sıtmadan koruyucu ilaçlar Bakanlığımız Seyahat Sağlığı Merkezlerinde, İlimizde ise Palandöken İlçe Sağlık Müdürlüğü bünyesindeki Seyahat Sağlığı Merkezimizde ÜCRETSİZ olarak verilmektedir.
(Adres: Müftü Solakzade Mahallesi 14.Sokak No:1 PALANDÖKEN / ERZURUM)
Seyahat öncesi; en az 15 gün önce Seyahat Sağlığı Merkezlerine başvurularak gidilecek ülkedeki sıtma riski hakkında bilgi alınabilir ve koruyucu ilaç temin edilebilir.
Seyahat esnasında;
a) Sıtma riskli ülke/bölge ziyaretlerinde sivrisinek sokmalarından korunmak için:
- Uzun kollu gömlek ve pantolon gibi vücutta açık yer kalmayacak şekilde mümkün olduğunca kapalı kıyafetlerin giyilmesi tercih edilmelidir.
- Konaklamak ve dinlenmek amacıyla kliması olan kapalı yerlerde veya kapı ve pencerelerinde sineklik olan yerlerde kalınmalıdır. Eğer gece dışarıda kalınacaksa cibinlik altında uyunması önerilmektedir.
- Gebe ve emziren kadınlar, güvenliği kanıtlanmış, Bakanlığımızdan ruhsatlı ve onaylı repellentler (sivrisinek kovucular) kullanmalıdır.
- Bu ürünler, mutlaka kullanma talimatı doğrultusunda uygulanmalıdır.
- Bebek ve çocuklarda kullanmadan önce mutlaka ürünün kullanma talimatı incelenmeli ve önerilen yaş gruplarında kullanılmasına dikkat edilmelidir.
- 2 aydan küçük çocuklarda repellent kullanılmamalıdır.
- Repellentler çocukların elleri, gözleri ve ağızları ile varsa ciltteki kesilere uygulanmamalıdır. Yetişkinler repellenti kendi ellerine sıktıktan sonra ellerini sürerek çocukların yüzlerine uygulamalıdır.
- Güneş koruyucu kullanılacaksa önce güneş koruyucu kullanılmalı, sonrasında repellent kullanılmalıdır.
- Bebek ve çocuklara kollarını ve bacaklarını örten giysiler giydirilmelidir.
- Bebeklerin ve çocukların korunması amacıyla bebek arabaları ve taşımak amacıyla kullanılan araçlarda sivrisineklerden korunmayı sağlayıcı tedbirler alınmalıdır.
b) Sıtmadan koruyucu ilaç hekim tarafından önerilen dozda ve sürede kullanılmalıdır.
Seyahat dönüşü; baş ağrısı, halsizlik, yorgunluk, abdominal rahatsızlık, kas ve eklem ağrısı şikayetleri olması durumunda koruyucu ilaç kullanılmış olsa dahi en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir.
- Sıtma teşhisi konulan kişiler ilaçlarını reçete karşılığında Müdürlüğümüz Bulaşıcı Hastalıklar Biriminden ÜCRETSİZ olarak temin edebilirler.
- Adres: Üniversite Mah. Prof. Dr. İhsan Doğramacı Bulvarı Çat Yolu Cad. 2/24 Yakutiye / ERZURUM