Meme Kanseri Nedir?
Meme kanseri; genellikle memedeki süt salgılayan bezlerin (lobül) veya süt taşıyan kanalların (duktus) kötü huylu tümörleridir. Daha az sıklıkla memedeki diğer dokular olan yağ veya bağ dokusunda da gelişebilir.
Dünya Sağlık Teşkilatı Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı verilerine göre dünyada, kadınlarda yeni tanı konulan kanserlerin %23,8’ini oluşturarak ilk sırada yer almakta, yılda yaklaşık 2,3 milyon kadının hayatını etkilemektedir. Ülkemizde ise yılda yaklaşık 27 bin kadına meme kanseri teşhisi konulmaktadır.
Neden 1-31 Ekim Meme Kanseri Farkındalık Ayı?
Dünyada olduğu gibi ülkemizde de her yıl Ekim ayında farkındalık etkinlikleri düzenlenerek meme kanserine, yapılan taramalarla erken tanı koyulmasının önemine ve kanserin önlenmesine dikkat çekilmektedir.
Pembe tema rengiyle bilinen bu ayda, meme kanseri konusunda çalışan uluslararası kuruluşlar, sivil toplum kuruluşları ve akademisyenler başta olmak üzere tüm paydaşlarla birlikte bir dizi kampanya ve program yürütmektedir. Bu çalışmaların hedefi;
· İnsanların meme kanserine neden olan genel ve kişisel risk faktörleri konusunda bilgilendirilmesi ve eğitilmesi,
· Uygun yaştan başlayarak düzenli taramanın öneminin vurgulanması,
· Hastalık hakkında ihtiyaç duyulan destek ve araştırma alanları konularında farkındalığın artırılmasıdır.
Diğer kanser türlerinde olduğu gibi meme kanseri ile mücadelede de en önemli yöntemlerden biri taramayaparak hastalığı erken evrede yakalamaktır. Buradan hareketle Bakanlığımız tarafından yürütülen kanser tarama programları başlatmış olup bu programların neticesinde meme kanserinde de erken tanı oranlarımızda büyük artış sağlanmıştır. Nitekim en son yayımlanan Türkiye Kanser İstatistikleri (2018) verilerine göre ülkemizde yeni tanı alan meme kanserlerinin %48,3’ü lokalize yani vücuda yayılım göstermemiş olup %10,5’i uzak organlara yayılım göstermiştir.
Ulusal Kanser Kontrol Programı’yla kanser taramalarının yanında kanserden korunma ve önleme programları ile halkımızın konuya ilişkin bilinçlendirilme çalışmaları da etkili olarak yürütülmektedir. Bu bağlamda kadınlarımızın, öncelikle meme kanserinin risk faktörleri, belirtileri, tanı ve tedavi yöntemleri konularında bilgilendirilmesi ve bununla birlikte kanserden korunmak ve sağlıklarının devamını sağlamak için sağlıklı yaşam alışkanlıklarına yönlendirilmesi önem arz etmektedir.
Meme Kanseri Risk Faktörleri ve Belirtileri Nelerdir?
Meme kanserine neden olan risk faktörlerini sıraladığımızda;
· Tütün ve tütün ürünlerini kullanmak,
· Hiç doğum yapmamış veya geç doğum yapmış olmak,
· Hiç bebek emzirmemiş olmak,
· Menopoz sonrası iki yıldan uzun süreyle hormon ilacı kullanmak,
· Hareketsiz bir yaşam sürmek,
· Fazla kilolu ya da şişman olmak,
· Alkol kullanmak,
· Yoğun meme dokusuna sahip olmak,
· Erken yaşta adet görmek ve geç menopoza girmek,
· BRCA1, BRCA2 genlerine sahip olmak,
· Göğüs kafesi bölgesine radyoterapi (ışın tedavisi) almış olmak risk faktörlerindendir.
Bunların yanında kişinin tek memesinde kanser olması ya da ailesinde, özellikle anne ve kız kardeş gibi birinci derece akrabalarında meme kanseri görülmesi de meme kanseri görülme olasılığını artırmaktadır.
Meme kanserinin kadınlarda görülme sıklığı erkeklerden 100 kat fazla olup kadın olmak ve yaş artışı ile (40 yaş ve üzerinde) meme kanseri görülme riski ve sıklığı artmaktadır.
Buradan hareketle; sebze ve meyveden zengin, uygun koşullarda hazırlanmış gıdaların tüketimi ile sağlıklı beslenme alışkanlıklarının yerleştirilmesi, fiziksel aktivitenin artırılması, sağlıklı kiloda olma, tütün ve tütün ürünleri ile alkol kullanmamak meme kanseri riskini azaltabilmektedir. Emzirmenin meme kanserinden koruduğuna dair çok sayıda araştırma bulunmakta ve tüm annelerin bebeklerini 2 yıl ve sonrasına kadar emzirmeleri önerilmektedir.
Meme kanserinin belirtilerine baktığımızda en sık rastlanan belirtisi; memede ağrısız, zamanla büyüyen bir yumrunun (kitlenin) ele gelmesi, hissedilmesidir. Diğer belirtiler ise;
· Memenin bir kısmında veya tümünde şişlik, memede şekil değişikliği,
· Memede ya da meme ucunda ağrı,
· Meme derisinde kaşıntı ve yanmayla belirgin yangısal durum (egzama, mayasıl),
· Memede portakal kabuğu görünümü,
· Tek taraflı meme ucunda akıntı (özellikle kanlı akıntı),
· Meme ya da meme ucu derisinde kızarıklık, kabuklaşma, kalınlaşma, çekilme, içe çöküntü,
· Koltuk altında kitle (bazen memede kitle hissedilmeden önce, kanser koltuk altında veya köprücük kemiğinin etrafında şişme veya kitleye neden olabilir) gibi belirtiler görülebilir.
Bu belirtilerin bir veya birkaçı birlikte görülebilir. Bununla birlikte bu belirtiler sadece meme kanserinde görülmemekte, meme kanseri dışındaki durumlardan da kaynaklanabilmektedir. Bu belirtilerden herhangi biri görüldüğünde nedeninin araştırılması için sağlık kuruluşuna başvurulması gerekmektedir.
Meme Kanserinde Tarama Yöntemleri Nelerdir?
Meme kanserinde erken tanın koyulması amacıyla Dünya Sağlık Teşkilatınca meme kanseri taraması önerilmektedir. Ülkemizde Ulusal Kanser Kontrol Programı kapsamında meme kanseri taraması 40-69 yaşa aralığındaki kadınlara ÜCRETSİZ yapılmaktadır. Bu taramada 2 yılda bir mamografi çekilmektedir.
Bu tarama ile meme kanserinde erken tanı koyularak kanser metastaz yapmadan yani diğer organlara yayılmadan tanısı koyulabilmektedir. Böylece hastalığın tedavisi daha kolay yapılabilmekte, tedavi sırasında oluşabilecek komplikasyonlar yani tedavinin olumsuz etkileri azalabilmekte ve kişinin hayat kalitesi korunabilmektedir.
Meme kanseri taramasında 20 yaşından itibaren kadınların ayda bir kendi kendine meme muayenesi yapması ve yılda bir klinik yani sağlık çalışanınca meme muayenesi yapması önerilir.
Kanser taramaları aile sağlığı merkezleri, sağlıklı hayat merkezleri, ilçe sağlık müdürlükleri/toplum sağlığı merkezleri ve kanser erken teşhis, tarama ve eğitim merkezlerinde (KETEM) yapılmaktadır.
Kanserin erken teşhisinde en önemli faktör, kadınların bu konuda bilinçlenmesi ve taramalarını düzenli olarak yaptırmalarıdır.
Meme Kanserinde Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Meme kanseri tek bir hastalık olmakla birlikte, her hastada farklı özellikler ve bulgular olabilmektedir. Bu nedenle tedaviler, kişiye özel belirlenmektedir. Tedavi kararında; hastalığın yeri, evresi, hastanın yaşı ve diğer sağlık sorunlarının var olup olmaması gibi birçok faktör etkilidir. Tedavide cerrahi, ilaç tedavisi (kemoterapi) ve ışın tedavisi (radyoterapi) gibi yöntemler uygulanmaktadır.
Hastalık erken teşhis edildiğinde, tedavi ile hayatta kalma olasılığı %90 gibi oldukça yüksek oranlara ulaşmaktadır.
Kanserde etkin tedavi için erken teşhis önem arz etmekte olup; Erken Teşhis Hayat Kurtarır.
Erzurum’da Kanser Taramalarınızı Nerede Yaptırılabilirsiniz?
İlimizde meme kanseri taramasını ÜCRETSİZ ve randevusuz olarak KETEM’de ve ilçenize gelen Mobil KETEM’de yaptırabilirsiniz. Mobil KETEM içerisinde mamografi cihazı bulunan bir araç olup ilçelerimizi ziyaret tarihleri Müdürlüğümüz sosyal medya hesaplarımızda ve Müdürlüğümüz internet sitesinde yayınlanmaktadır. KETEM adreslerimiz ise;
· Saltuklu SHM, KETEM Birimi; Saltuklu Mahallesi, Hacı Hüseyin Efendi Caddesi, No:33 Aziziye İlçe Sağlık Müdürlüğü içerisinde hizmet vermektedir. Tel: 0 442 327 28 25
· Solakzade SHM, KETEM Birimi; Müftü Solakzade Mahallesi, Yavuz Sultan Selim Bulvarı, 14. Sok. No:1 Palandöken İlçe Sağlık Müdürlüğü içerisinde hizmet vermektedir. Tel: 0 442 237 20 00
Taramalar ile ilgili aile sağlığı merkezleri, sağlıklı hayat merkezleri, ilçe sağlık müdürlüğü/toplum sağlığı merkezleri ve KETEM’den bilgi alabilirsiz. Bununla birlikte meme muayenesi ile ilgili danışmanlık alabilir ve muayenenizi yaptırabilirsiniz.
İl Sağlık Müdürlüğümüzce kanser taraması yapılan ve testi pozitif/şüheli çıkan kişiler için teşhis merkezimiz olan Erzurum Şehir Hastanesi Genel Cerrahi Polikliniğinden randevu alınmakta ve kişiye bilgi verilmektedir.
Erken Teşhis Hayat Kurtarır!
#FarkındaOlHareketeGeç