Kuduz nedir?
Kuduz, insanlarda ve birçok memeli hayvanın beyin dokusunda iltihap oluşturan, zoonotik (hayvanlardan bulaşan) bir hastalıktır. Kuduzun öneminin anlaşılması ve hastalığa ilişkin farkındalığın artırılması amacıyla Dünya Sağlık Teşkilatı 28 Eylül tarihini “Dünya Kuduz Günü” olarak ilan etmiştir.
Kuduz nasıl bulaşır?
Kuduz bir hayvanın;
· Isırması veya tırmalaması ile,
· Salyasının sıyrık veya çatlak deriye, gözlere, ağız ve burun içine temas etmesi ile ve
· Etinin veya sütünün çiğ olarak tüketilmesi ile bulaşır.
Kuduza yakalanma ihtimali olan hayvan türleri nelerdir?
Köpek, kedi, keçi, at, eşek, inek gibi evcil hayvanlar ile kurt, tilki, çakal, domuz, ayı, sansar, kokarca, gelincik, kirpi, köstebek gibi yabani hayvanlar kuduza yakalanabilir.
Kuduz riskli temasa neden olan hayvanlarda gözlemin süresi ne kadar?
Kedi ve köpeklerde hayvanın 10 gün gözlemi önerilir. Kedi ve köpek dışındaki hayvanlarda ise kuduz riski açısından gözlem önerilmez.
Hastalığın belirtileri nelerdir?
Hayvanlarda kuduz belirtileri
· Hayvanın doğal davranışında veya hareketlerinde değişiklikler, korkaklık ve sinirlilik görülebilir.
· Hayvanda genellikle şiddetli bir şekilde ısırma ve saldırma hareketleri gözlenebilir.
· Hayvanda yutkunma güçlüğü, ağızdan salya akması ve kasılmalar görülebilir.
*Bu belirtileri gösteren hayvanlardan uzak durulmalı ve en kısa sürede il/ilçe tarım ve orman müdürlüklerine haber verilmelidir.
İnsanlarda kuduz belirtileri
· Isırılan vücut bölgesinde duyu değişikliği,
· His kaybı ya da felç,
· Yutkunma güçlüğü,
· Sudan korkma,
· Bilinç kaybı,
· Kasılmalar,
· Kaygı bozuklukları.
Hastalığın tedavisi var mıdır?
Kuduz, hastalığın belirtileri başladıktan sonra ölümle sonuçlanan bir hastalıktır ve tedavisi bulunmamaktadır. Ancak kuduzun bulaşma yollarından birine maruz kalınmış ise kuduzun önlemesi amacıyla mutlaka sağlık kuruluşuna müracaat edilmelidir. Sağlık kuruluşunda planlanan kuduz korunmak için uygulanan bağışıklama uygulamaları ile kuduz önlenebilir.
Hastalıktan korunmak için neler yapılır?
Kuduz, ölümle sonuçlanan bir hastalık olduğu için kuduzdan korunmaya yönelik yaklaşımlar hayat kurtarıcıdır. Bu nedenle;
· Yara veya ısırık bölgesi vakit kaybetmeden bol su ve sabunla iyice yıkanmalı, yıkama işlemi bittikten sonra yara yerine alkol veya tentürdiyot uygulanmalıdır.
· Göz, ağız veya burun mukozası kuduz riskli temasa maruz kaldıysa bol su ile yıkanmalıdır.
· En kısa sürede sağlık kuruluşuna müracaat edilmeli ve hekimin düzenleyeceği kuduz bağışıklaması programı aksatılmadan uygulanmalıdır.
· Evcil hayvanlar kontrol altında tutulmalı, özellikle geceleri serbest bırakılmamalıdır.
· Kedi ve köpeklere her yıl mutlaka kuduz aşısı yaptırılmalıdır.
· Çevrede hasta, garip davranış sergileyen veya ölmüş hayvanların görülmesi halinde bunlara yaklaşılmamalı ve ilgili yerler (belediyeler, muhtarlıklar, il/ilçe tarım ve orman müdürlükleri vb.) haberdar edilmelidir.
· Kuduz riski olan hayvanlarla sık temas eden kişilere temas öncesi, kuduz riskli teması olanlara da hekimin değerlendirmesine göre temas sonrası kuduz aşısı uygulanmalıdır.
Kuduz riskli temasa maruz kalan kişiye ne zaman aşı başlanmalıdır?
Kuduz riskli temasa maruz kalan kişiye aşı uygulaması olabildiğince erken başlanmalıdır.
Kuduz aşısı kimlere yapılır?
Kuduz aşısı, kuduz riskli temasa maruz kalmış herkese (çocuklar, hamile kadınlar ve yaşlılar dâhil) yapılır.