EVET! TÜBERKÜLOZU BİTİREBİLİRİZ!
Tüberküloz (TB), Mycobacterium tuberculosis (M. tuberculosis) adlı bakteri ile oluşan ve çoğunlukla akciğerler olmak üzere tüm organ ve dokuları tutabilen, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir bulaşıcı hastalıktır. M. tuberculosis, kişiden kişiye hava yoluyla bulaşır.
Tüberküloz (TB), dünyanın en ölümcül bulaşıcı hastalıklarından biri olmaya devam etmektedir. Her gün 4000'den fazla insan TB nedeniyle hayatını kaybetmekte ve 28.000'e yakın insan bu önlenebilir ve tedavi edilebilir hastalığa yakalanmaktadır. Küresel TB ile mücadele çabaları 2000 yılından bu yana yaklaşık 66 milyon hayat kurtarmıştır. Bununla birlikte COVID-19 pandemisi, küresel olarak TB’yi sona erdirme mücadelesinde uzun yıllar içinde kaydedilen ilerlemeyi tersine çevirmiştir.
TB’nin sağlık, sosyal ve ekonomik yıkıcı sonuçlarını önlemek, kamuoyunda farkındalığı artırmak ve küresel hastalık salgınını sona erdirmek amacıyla Robert Koch tarafından Mycobacterium tuberculosis basilinin keşfedildiği, böylece hastalığın teşhis ve tedavisinin yolunun açıldığı 24 Mart 1882 gününe ithafen her yıl 24 Mart “Dünya Tüberküloz Günü” olarak anılmaktadır.
Ülkemizde başarıyla yürütülen program sonucunda TB hasta sayısı her yıl yaklaşık %4-5 oranında azalmaktadır.
Ülkemizde tüm tanı ve tedavi hizmetleri sağlık kuruluşlarında ücretsizdir. TB ve dirençli TB hastalarının tedavisinde kullanılan birinci ve ikinci seçenek ilaçlar Bakanlığımız tarafından temin edilerek ücretsiz olarak sağlık kuruluşlarına ve hastalarımıza ulaştırılmaktadır. Hastaların tedavisini düzenli olarak sürdürmek ve tamamlanmasını sağlamak amacıyla 2006 yılından beri Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün önerdiği Doğrudan Gözetimli Tedavi (DGT) uygulanmaktadır. DGT hastanın ilaçlarını doğru ve tam olarak içtiğinden emin olabilmek için her doz ilacın bir sağlık personelinin veya başka bir görevlinin gözetiminde içirilmesidir. İletişim teknolojisindeki gelişmelerden faydalanarak hastanın ilacını içerken bir sağlık çalışanına görüntülü bağlanması veya ilaç içmesini kaydedip video yollaması şeklinde uygulanan Video Gözetimli DGT de özellikle COVID-19 pandemisi döneminde ülkemizde uygulanarak yaygınlaşmıştır.
TB hastalarının tedavilerinin uzun sürmesi, tedavi süresince işgücü kaybına uğramaları gibi nedenlerle hastalar ve aileleri psiko-sosyal desteğe ve maddi yardıma ihtiyaç duymaktadırlar. Bu kapsamda Bakanlığımız ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı arasında bir protokol imzalanarak ekonomik ve sosyal güçlükler yaşayan hastalara 2018 yılı ocak ayından itibaren aylık nakdi sosyal yardım verilmeye başlanmıştır. Dünyada ilk ve tek olan bu uygulama, DSÖ tarafından iyi uygulama örneği olarak gösterilmektedir.
Bu yıl Ulusal Tüberküloz Kontrol Programı dokümanı da yayımlanarak kontrol programının amaçları, hedefleri, stratejileri ve bu stratejilere yönelik koruma, tanı, tedavi ve diğer uygulamalara ait aktiviteler tanımlanmıştır. Ayrıca, başta Tüberküloz Tanı ve Tedavi Rehberi ve Tüberküloz Kontrol Faaliyetleri Saha Uygulama Kılavuzu olmak üzere yıllar içinde ülkemiz için geliştirilmiş kılavuzlara yapılan atıflarla bu kapsamdaki uygulama ve çalışmaların çerçevesi çizilmiştir.
DSÖ tarafından 2023 yılı Dünya Tüberküloz Günü teması “Evet! Tüberkülozu Bitirebiliriz!” olarak belirlenmiştir. Bu slogan ile ulusal ve uluslararası kuruluşlarla işbirliği içerisinde, kamunun yanı sıra özel sektör, sivil toplum örgütleri ve gönüllü kuruluşlarla birlikte Tüberküloz hastalığına karşı daha fazla dikkat çekilmesi amaçlanmıştır.