Bilgi Notu
Bulaşıcı olmayan hastalıklar (kalp ve damar hastalıkları, kanserler, diyabet ve kronik hava yolu hastalıkları) dünyada en sık görülen, en fazla ölüme ve engelliliğe neden olan hastalıklardır.
Aile hekimleri kendilerine kayıtlı olan kişilerin obezite (fazla kilo), diyabet (şeker hastalığı), hipertansiyon (yüksek tansiyon) hastalıkları açısından tarama ve izlemlerini; yaşlı sağlığı ve kardiyovasküler (kalp-damar) risk değerlendirmesi işlemlerini yapmaktadır.
- 18 yaş ve üzeri bireyler aile hekimine başvurarak yılda en az bir kez kan basıncını, boy, kilo ve bel çevresini ölçtürebilir. Kan basıncı yüksek ise aile hekimi teşhis koymak için ilave kan basıncı ölçümleri ve gerekli gördüğü başka tetkikleri de isteyebilir.
- 40 yaş ve üzeri bireyler aile hekimine başvurarak yılda en az bir kez kan şekerini ölçtürebilir. Kan şekeri yüksek ise aile hekimi teşhis koymak için ilave kan şekeri ölçümleri ve gerekli gördüğü başka tetkikleri de isteyebilir.
Hipertansiyon, diyabet veya obezite hastalarının kan basıncı, kilo ve kan şekerinin kontrol altında olması için aile hekimi tedavi planı yaparak takibini sağlayacaktır. İhtiyaç duyduğu durumlarda uzman hekime de sevk edebilmektedir.
Aynı zamanda kan basıncı, kilo ve kan şekerinin kontrol altına alınması için sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite, tütün ve tütün mamullerinden uzak durma, alkol bırakma gibi yaşam tarzı değişiklikleri konusunda danışmanlık verecek ve gerekli durumlarda sağlıklı hayat merkezlerinde çalışan diyetisyen, fizyoterapist, psikolog gibi ilgili sağlık profesyonellerinden destek alınmasını da sağlayacaktır. Hastalar E-nabızda kendi tedavi planını görebilir ve evde ölçtüğü kan basıncı değerlerini sisteme ekleyebilir.
- 40 yaş üzeri bireyler aile hekimine başvurarak yılda en az bir kez kardiyovasküler risk değerlendirmesini yaptırabilirler. Risk değerlendirmesinde öncelikle yaş, cinsiyet, sigara kullanımı bilgileri alınır, kan basıncı ölçülüp total kolesterol değeri bakılarak 10 yıl içerisinde bazı kalp damar hastalıklarından ölüme ilişkin riski hesaplanmaktadır.
Aile hekimi yaşam tarzı değişiklikleri konusunda danışmanlık verecek, risk durumuna göre gerekli durumlarda sağlıklı hayat merkezlerinden destek alınmasını sağlayabilecektir. Daha ileri tetkik ve tedavi planı için uzman hekime yönlendirilmektir.
- 65 yaş ve üzeri bireylerde yılda en az bir kez genel sağlık durumunun değerlendirilmesi için aile hekimine başvurabilir. Aile hekimi muayeneyi yaparak ihtiyaç duyulan laboratuvar testlerinin tamamlanmasını isteyebilir. Bireyin genel sağlık durumu incelenirken günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirme, zihinsel faaliyetleri gerçekleştirme ve beslenme durumu da değerlendirilecektir. Ayrıca kullanılan ilaçlar da aile hekimi tarafından gözden geçirilmektedir.