Kanser, dünyada ve ülkemizde sebebi bilinen ölümler arasında kalp ve damar hastalıklarından sonra ikinci sırada yer alan önemli bir halk sağlığı sorunudur. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre; 2020 yılında küresel bazda 19.2 milyon yeni kanser vakası tespit edilmiş ve hastalığa bağlı 9.9 milyon ölüm gerçekleşmiştir.
Kanser beraberinde getirdiği sağlık sorunlarının yanı sıra, maddi ve manevi yönden uzun süreli mücadele gerektiren bir hastalıktır. Aynı zamanda yüksek tedavi maliyetleri nedeniyle ülke ekonomilerinde ve iş gücünde çok ağır kayıplara neden olabilmektedir. Oysa birçok kanser türü erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilmekte ve bireyin yaşam kalitesi artırılabilmektedir.
Dünyada ve ülkemizde en sık görülen kanser türleri akciğer, meme ve kalın bağırsak kanserleridir. Kanserin yalnızca %10’u genetik etmenlere bağlı gelişmekte olup %90’ı çevresel faktörler nedeni ile ortaya çıkmaktadır. Çevresel faktörler arasında yer alan; tütün kullanımı, alkol tüketimi, fazla kilolu ve/veya obez olma ve enfeksiyonlara maruziyet gibi durumların engellenmesi yolu ile günümüzde kanserin %30-%50 oranında önlenebileceği gösterilmiştir. Özellikle kanserin ortaya çıkışının engellenebildiği, taramalar sayesinde kanserden ölümlere mani olunabildiği ve erken teşhis edildiğinde tedavinin yaşam kalitesine çok şey katabildiği kanser türleri göz önüne alınırsa korunmanın ve taramanın önemi daha da artmaktadır.
Yapılan çalışmalar yirmi birinci yüzyılda kanser konusunda en önemli stratejinin korunma ve erken teşhis olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Bu kapsamda; kansere sebep olan maddelerin tespiti, risk faktörlerinden kaçınma, tarama ve erken tanı en önemli önleme stratejileri arasında yer almaktadır.
Pandemi döneminde sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivitenin artırılması, alkol, tütün ve tütün ürünlerinin kullanılmaması hem kanserden korunmada hem de salgınla mücadelede önemli birer etkendir.
Kanserin önlenmesi ve erken dönemde yakalanabilmesi için taramaların pandemi sürecinde de devam etmesi önem arz etmektedir. Pandemi gerekçesiyle taramaların ertelenmesi maalesef ileri evre kanserlerin görülme sıklığında artışa neden olabilmektedir. Bu yüzden pandemi sürecinde de İlimizde söz konusu kanser taramaları "COVID-19 Pandemisinde Sağlık Kurumlarında Çalışma Rehberi ve Enfeksiyon Kontrol Önlemleri" doğrultusunda gerçekleştirilmeye devam etmektedir.
Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM), Aile Sağlığı Merkezleri (ASM), Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM), İlçe Sağlık Müdürlükleri ve Gezici Kanser Tarama araçlarında:
➢40-69 yaş arası kadınlara 2 yılda bir meme kanseri taraması,
➢30-65 yaş arası kadınlara 5 yılda bir rahim ağzı kanseri taraması,
➢50-70 yaş arası kadın ve erkeklere 2 yılda bir kalınbağırsak kanseri taramaları
ÜCRETSİZ olarak yapılmaktadır.